Bladgeritsel

vr 12 apr, 15:00 Natuur

De afgelopen weken kreeg ik meerdere verzoeken om in De Loop weer eens over natuur en landschap te schrijven. Het is zeker niet zo dat ik dat niet wil doen, maar ik vraag me daarbij wel af óf dat zin heeft… Daar kan ik wel wat meer over uitleggen, maar eerst wil ik vragen of u misschien kort voor Pasen, op vrijdag 29 maart in het NOS journaal van 18 uur, of anders 20 uur, meegekregen heeft wat de ecoloog en cultuurhistoricus Bert Maes vanuit Limburg uiteenzette over de weinige oerbossen die Nederland nog heeft en hoe het voortbestaan daarvan actueel bedreigd wordt door het aanplanten van verkeerde bomen? 

Wat mijn gewaardeerde collega Maes recent in het journaal vertelde, herinnert mij aan wat ik in 2020 met betrekking tot Berkendonk van iemand van het IVN in Helmond hoorde. Bij Berkendonk waren toen al de daar aangeplante jonge bomen verdroogd. Het beplantingsplan dat mij aangereikt werd, heb ik later met Bert Maes besproken. Zoals gezegd, de situatie bij Berkendonk was min of meer vergelijkbaar met wat Maes recent in het NOS journaal uiteenzette. Wat niet goed ging bij Berkendonk was: 1) men plantte bij Berkendonk geen inheemse loofbomen en 2) men gebruikte soorten die thuishoren op leemhoudende, deels natte bodems, terwijl bij Berkendonk sprake is van een arme, droge zandbodem met akkerverleden. De conclusie moet zijn dat die aanplant niet ecologisch verantwoord was. Mogelijk had men niet de kennis in huis om uit te gaan van hetgeen er ter plekke natuurlijk voorkomt, de autochtone beplanting dus. 

Om de zoveel tijd ga ik ‘ns buurten bij Bert Maes in Utrecht. Onder de koffie hebben we het dan vooral over de zorgen die ons plagen betreffende oude natuur en het landschap dat in Nederland als waardevol ecologisch erfgoed aan te wijzen is, hoe daar slordig en vaak onkundig mee omgesprongen wordt. Ook al heeft Maes inmiddels heel wat gepubliceerd, het lijkt erop of bij organisaties zoals bij gemeentes, men daar nauwelijks iets van wil weten. Toen hij in 2021 na ruim dertig jaar onderzoek de 720 pagina’s tellende ‘Atlas van wilde bomen en struiken’ (Uitgeverij Pictures Publishers), publiceerde de Volkskrant op 2 juli een artikel over hem. Daarin introduceerde Maes de aanduiding ‘kletskoekbomen’. Vanuit niet weten hangen mensen een kletsverhaal op over de bomen die zij wel leuk vinden om ergens aan te planten. Zo zou men hetgeen er eerder bij Berkendonk geplant werd ook kunnen verklaren.

FOTO

Onlangs liet ik aan Bert Maes deze foto zien, omdat hij me enkele jaren terug zei dat het Eindhovens kanaal en de landschappelijke omgeving een waar groen monument vormen. (Deze foto maakte ik vorig jaar in de zomer.) U zult vast het Eindhovens kanaal herkennen. Extra bijzonder is daarbij iets verderop, de locatie waar de Goorloop het kanaal kruist.

Als ik wat meer over de oude natuur rond dit kanaal wil te vertellen, zou ik vanuit een kaart uit 1850 beginnen. (Te vinden via de internetpagina van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.) 

Maar wat nou zo jammer is: er zijn mensen die menen dat het enkel van belang is dat zij iedere mogelijkheid moeten kunnen benutten om zo veel mogelijk geld voor zichzelf binnen te harken. En als ik ga uitleggen waarom het landschap rond het Eindhovens kanaal zo waardevol is, dan zullen zij er als de kippen bij zijn om juist dat op basis van kletsverhalen over verdienmodellen enzovoorts te verpesten. (Ook al zal het de hele aarde te gronde richten, commercieel gewin schijnt niet tegengehouden te mogen worden…)

De komende weken ga ik maar ’ns op onderzoek uit, om na te gaan wat ik later, na een korte onderbreking hier, op een veilige manier, over natuur en landschap van hoge waarde in en rond Helmond kan vertellen. Vooral dus aan die mensen die besturen en die inhoudelijk niets, of veel te weinig, van het enorm grote belang van landschappelijk groen erfgoed afweten.

Allen die zich nu aangesproken voelen, wil ik aanraden voorafgaande aan het werk van Bert Maes, eerst van Herman Tjeenk Willink, HET TIJ TEGEN te lezen. Of als ze te weinig tijd hebben, laten ze dan vooral de ingezonden brief van de voormalige ambtenaar Herman Wals in ‘De Groene Amsterdammer’ van afgelopen week, 4 april 2024, op bladzijde 71 lezen.