Brieven uit Helmond
AlgemeenDe afgelopen maanden schreven inwoners van Helmond een brief aan een onbekende. Dat gebeurde onder begeleiding van Marlon Tielemans. In de brief schreven ze onder meer welke hobby’s ze hebben, waarom ze in Helmond wonen en wat hun favoriete Helmondse plekje is. Marlon ging op de fiets van Helmond naar Istanbul, om in de landen die hij doorkruist de brieven te bezorgen. De ontvangers van de brief zijn ook voor Marlon onbekenden. Hij maakt een praatje met hen en vraagt om een brief terug te schrijven. Zodoende wordt niet alleen hun taalvaardigheid geoefend, maar is er ook aandacht voor elkaar en komt men meer over een andere cultuur te weten. Bovendien wordt Helmond in Europa op de kaart gezet. In Weekkrant De Loop doet postbode Marlon verslag van zijn belevenissen.
De brieven zijn bezorgd. In de landen waar ik fietste, zijn er uitgedeeld aan mensen die nu op zijn minst van Helmond gehoord hebben. Allemaal beloofden ze de afzenders te zullen antwoorden. Afzenders, die vertelden wie ze zijn door op te schrijven wat hen bezighoudt. Die de ontvangers vertelden waarom ze in Helmond wonen en wat daar hun favoriete plekje is. Wat zij een belangrijke gebeurtenis in hun leven vonden en waarop zij in de toekomst hopen, voor zichzelf en hun woonplaats. Bovendien schreven sommigen dat de kubuswoningen zo bijzonder zijn en er in Helmond een prachtig kasteel te vinden is, of dat de kermis een evenement is waar men lang naar uitziet. Dat ze het fijn zouden vinden als de weekmarkt een ontmoetingsplek blijft, Helmond Sport in de top vijf eindigt of recreatieplas Berkendonk vrij toegankelijk.
In Griekenland bestel ik, vluchtend voor de brandende zon, in een grensdorp een dik verdiende ijskoffie. Niet veel later fiets ik Turkije binnen; land nummer tien van mijn reis. In de verte priemen minaretten de lucht in, want vanaf nu is de Islam veruit de belangrijkste geloofsovertuiging. Tot ziens kerken, hallo moskeeën. Een kleine driehonderd kilometer verderop ligt de finish. Istanbul is het einddoel, maar om dat te bereiken moet ik eerst nog een aantal dagen over uitgestrekte, dorre heuvels mijn weg zien te vinden.
Istanbul kent veel superlatieven. Als ik van Rijpelberg-Oost naar Brandevoort-West fiets, glijdt er zo’n negen kilometer asfalt onder mijn wielen door. Istanbul is honderdvijftig kilometer in doorsnee. Dat is heel wat meer. Helmond telt bijna honderdduizend inwoners, de schattingen voor Istanbul lopen uiteen van vijftien miljoen tot vijfentwintig miljoen. Men woont er op een oppervlakte, ter grootte van Noord-Brabant. Stel je die provincie eens voor met overal bebouwing en nauwelijks plaats voor groen, een enkel parkje daargelaten.
Vanaf vandaag is het stedelijk gebied dat de klok slaat en wriemel ik me tussen auto’s, bussen, scooters en vrachtverkeer door. Oppassen dus! Hoe dichter ik bij het centrum kom, hoe voller de wegen. Sommige Turken rijden als bezetenen. Daarom fiets ik op het midden van de weg; ik wil gezien worden en laat me niet aan de kant duwen. Uiteindelijk doemt in de verte de skyline op. Het Topkapi-paleis, de Blauwe moskee, de Galatatoren, het treinstation waar de vermaarde Oriënt Express eens halt hield; ik zie ze verschijnen onder een blauwe hemel met hier en daar een wattig wolkje.
Eenmaal in hartje Istanbul valt me op hoeveel honden en katten er een zwervend bestaan leiden. Die worden hier niet alleen geaccepteerd, maar krijgen ook te eten en drinken. En om hen een eigen plekje te bieden, zet men overal dozen, hokken en bakken op straat neer. Dit in tegenstelling tot Bulgarije, waar ze geen aandacht kregen. Erger nog: kadavers van wat bij ons huisdieren zijn werden er niet opgeruimd. Ik zag ze overal en rook hoe ze aan het wegrotten waren. En doodgereden slangen, vossen en schildpadden? Laat maar liggen. In het beste geval vreten andere dieren ze op of worden ze door vrachtauto’s platgereden.
Mijn laatste brieven zijn voor een Turkse leraar bestemd. Hij vertelde me dat het project perfect past binnen zijn programma. De leerlingen gaan brieven lezen en beantwoorden, maar ook opzoeken waar Helmond ligt en welke taal men er spreekt. Inmiddels heb ik vanuit de bezochte landen al digitale reacties ontvangen. Het is boeiend te lezen wat men antwoordt. Soms is dat grappig, vaak oprecht of zelfs emotioneel. De afzender die dit leest, krijgt daarmee een inkijkje in het leven van een ander.
Zodoende kan ik dit internationale project met een goed gevoel afsluiten. Ik bezorgde brieven uit Helmond en fietste naar Azië. Vermoeiend? De lichamelijke inspanning is één ding, de bijkomende zaken een ander. Je weg zoeken, naar een slaapplek uitkijken, je lichaam verzorgen; het zijn zomaar een aantal verplichtingen die je dagelijks uit te voeren hebt. Belastingen die soms meer energie kosten dan de hele dag trappend op het zadel zitten. Binnenkort is dat voorbij. Dan ben ik terug in Helmond. Thuis. Dat is óók fijn, want ik zie ernaar uit om weer bij mijn familie te zijn, nieuwe culturele projecten op te starten en boterhammen met pindakaas te kunnen eten.